ویروس‌های کرونا درواقع خانوادۀ بزرگی از ویروس‌ها هستند که بعضی از انواعِ آن بیماری‌هایی شبیهِ سرماخوردگی در انسان ایجاد می‌کنند و برخی دیگر هم بیماریهای خاصی را در حیواناتی مثلِ احشام، شتر، و خفاش ایجاد می‌کنند. بعضی از ویروس‌های خانوادۀ کرونا، مثل ویروسِ کرونایِ سگ و گربه، فقط حیوانات را مبتلا می‌کنند و انسانها را آلوده نمی‌کنند. علاوه‌بر مخاطراتی که حیواناتِ آلوده به کرونا برای سلامتیِ انسان دارند، بیمارشدنِ حیواناتِ اهلی می‌تواند خساراتِ مالیِ بزرگی را به خانواده‌ها تحمیل کند.
ریسک انتقالِ کرونا از حیوانات به انسان
بعضی از انواعِ ویروس کرونا که حیوانات را مبتلا می‌کنند، گاهی می‌توانند به انسانها هم منتقل شوند و بعد بین انسانها منتشر شوند، اما این نادر است. امراضی مثلِ سارس و مرس نمونه‌هایی از بیماریهای ناشی از ویروسِ کرونا هستند که منشاءشان در حیوانات بوده و به انسانها منتقل شده‌اند. درمورد ویروس کووید- 19 هم احتمال داده می‌شود که همین اتفاق افتاده باشد. ولی ما منشاء دقیق این ویروس را نمی‌دانیم. مراجع صحی و علمی سخت تلاش می‌کنند تا منشاء کووید- 19 را مشخص کنند. گفته می‌شود که اولین مواردِ عفونت به این ویروس در یک بازارِ حیوانات مشاهده شده است، ولی در حال حاضر، این ویروس از انسانی به انسان دیگر منتقل می‌شود. شبیه‌ترین ویروس به کووید- 19، همان ویروسی‌ست که عاملِ بیماریِ سارس است.
ویروسِ کووید- 19 عمدتا ازطریقِ ترشحاتِ تنفسیِ ناشی از سرفه، عطسه و حرف‌زدن، از شخصی به شخصی دیگر منتقل می‌شود. مطالعاتِ اخیر نشان می‌دهد افرادی که آلوده به این ویروس هستند ولی علائمِ بیماری ندارند، احتمالا در انتشار کووید- 19 نقش دارند. براساس شواهدِ اندکِ موجود، حیواناتْ نقشِ چندانی در گسترش این ویروس ندارند و اطلاعاتِ اندکی که تا امروز به دست آمده، حاکی‌ست که خطرِ انتقالِ کووید- 19 از حیوانات به انسانها کم است.
توجه کنید که هرچند حیواناتْ نقشِ چندانی در انتشار کووید- 19 ندارند، و ریسکِ انتقالِ این ویروس از حیوان به انسان خیلی کم است، از آن‌جایی که همۀ حیوانات می‌توانند ناقلِ میکروب‌های بیماری‌زا باشند، رعایتِ اصولِ بهداشتی برای کسانی که حیواناتِ خانگی دارند، یک اقدام احتیاطیِ ضروری است.
ریسک انتقالِ ویروس از انسان به حیوانات
مشاهده شده که تعداد کمی از حیواناتِ خانگی، مثل سگ و گربه، به ویروس کووید- 19 مبتلا شده‌اند، که بیشترشان بعد از تماس با افرادِ آلوده بوده است. ضمنا فقط تعداد کمی از حیواناتِ آلوده به این ویروس، علائم بیماری را هم از خود بروز داده‌اند. مثلا یکی از ببرهای باغ وحشی در شهر نیویورکِ آمریکا به ویروس کووید- 19 آلوده شد که بیماری تنفسی پیدا کرد. علاوه‌بر این ببر، تعدادی از شیرها و ببرهای دیگرِ این باغ وحش هم دچار بیماریِ تنفسی شدند. مقامات بهداشتی معتقدند که این چند حیوان بعد از تماس با یکی از کارکنانِ باغ وحش که آلوده به ویروس بود، مریض شده‌اند.
هنوز اطلاعاتِ کاملی دربارۀ این ویروس وجود ندارد اما می‌دانیم که دارای منشاء حیوانی‌ست و عمدتا از فردی به فردِ دیگر منتقل می‌شود، اما ظاهرا تحت شرایطی می‌تواند از انسان به حیوانات هم منتقل شود. این‌که این ویروس روی سلامتِ حیواناتِ مختلف چه تاثیراتی دارد، هنوز نیازمند تحقیق است.
اگر حیواناتِ خانگی دارید، اصول بهداشتی را رعایت کنید
همان‌طور که گفته شد، تعداد کمی از حیوانات در سراسر دنیا به ویروس کووید- 19 دچار شده‌اند که بیشترشان بعد از تماس با یک انسان بوده است. اگر حیواناتِ اهلیِ شما مریض شدند، با دامپزشک مشورت کنید. برای جلوگیری از ابتلای حیوانات‌تان، سعی کنید درمورد آن‌ها مثل بقیۀ اعضای خانواده عمل کنید:
- اگر در محیط خانۀ شما گربه زندگی می‌کند، سعی کنید با کسی تماس نداشته باشد.
- در صورت امکان، گربه‌ها را در جایی نگه دارید که با افراد یا حیواناتِ دیگر تماس پیدا نکنند.
- اگر سگ دارید، آن را با قلاده ببندید، و فاصلۀ دومتریِ آن با افراد یا بقیۀ حیوانات حفظ کنید.
- از رهاکردنِ سگ در محیط‌های شلوغ خودداری کنید.
- قبل و بعد از غذادادن به حیوانات، یا تمیزکردنِ فضولاتِ آن‌ها، دست‌ها را بشویید.
- دربارۀ مشکلاتِ سلامتیِ حیوانات، از دامپزشک سوال کنید.
- توجه کنید که بچه‌های کمتر از 5 سال، و افراد دارای سیستم ایمنیِ ضعیف، و افرادِ 65 سال به بالا، بیشتر احتمال دارد که در اثرِ میکروب‌های حیوانی مریض شوند.
اگر مبتلا به کرونا هستید و حیوانِ خانگی دارید
اگر به کووید- 19 مبتلا هستید، همان‌طور که تماس خود را با انسانها محدود می‌کنید، باید از تماس با حیوانات (ازجمله حیوانات خانگی) هم خودداری کنید.
- درصورت امکان از شخصِ دیگری بخواهید به امورِ حیوانات رسیدگی کند.
- از هرنوع تماس جسمی با حیوانات، مثل نوازش‌کردن، بوسیدن، و بغل‌کردن خودداری کنید.
- اگر مسئول مراقبت از حیوانات خانگی هستید، ماسک بزنید و دست‌های‌تان را قبل و بعد از کار با آن‌ها بشویید.
- اگر خودتان به کرونا مبتلا هستید و حیوان‌تان هم مریض‌حال است، خودتان حیوانِ مرض را به دامپزشکی نبرید. سعی کنید با دامپزشک تماس بگیرید و به او بگویید کرونا دارید و اطلاعات و علائمِ مربوط به حیوان را دراختیار او قرار بدهید و از او راهنمایی بگیرید.
جمع‌بندی
اطلاعات ما دربارۀ ویروس کووید- 19 هنوز ناقص است و همان‌طور که گفته شد، هنوز دقیقا معلوم نیست که تاثیر ویروس کووید- 19 بر سلامتِ حیوانات چگونه است و حیواناتِ مختلف چه اندازه در انتشار این بیماری نقش دارند. به‌هرحال اگر حیوانِ اهلی در خانه دارید، موارد زیر را به‌خاطر بسپارید:
- ویروس‌های کرونا انواعِ مختلفی دارند که برخی از آن‌ها موجب بیماریِ انسان می‌شوند و برخی دیگر هم بیماریهای خاصی را در حیوانات ایجاد می‌کنند. برخی از انواع ویروس کرونا که حیوانات را آلوده می‌کنند، می‌توانند توسط انسان هم منتقل شوند، ولی این نادر است.
- هنوز نمی‌دانیم که منبع دقیق شیوعِ ویروس کرونای 2019 (یا همان کووید- 19) چیست. گفته می‌شود که اولین موارد عفونت به این ویروس در به یک بازار حیوانات مشاهده شده است، ولی این ویروس عمدتا از انسانی به انسان دیگر منتقل می‌شود. در حال حاضر هیچ شاهدی نیست که نشان دهد حیواناتْ نقشِ قابل‌توجهی در انتشار ویروسِ کووید- 19 دارند.
- هرچند براساس اطلاعاتِ اندکِ موجود، ریسک انتقال کووید- 19 از حیوانات به انسان کم است، به نظر می‌رسد که این ویروس تحت شرایطی می‌تواند از انسان به حیوان منتقل شود.
- گزارش‌ها حاکی‌ست که درمواردی گربه‌ها و سگ‌ها هم به ویروس کووید- 19 آلوده شده‌اند که بیشترشان بعد از تماس با انسان‌هایی بوده که ناقلِ کووید- 19 بوده‌اند.
- دستورالعملِ تعامل با حیواناتِ خانگی شبیه تعامل با اعضای خانوادۀ انسانی است، یعنی باید از تماس و تعاملِ آن‌ها با مردم یا حیواناتِ دیگر در خارج از خانۀتان جلوگیری کنید. اگر کسی در خانه مریض است، آن فرد را از بقیه، حتی از حیوانات، جدا (یا ایزوله) کنید.
